หมากเสียดพลูยา
หมากเสียดพลูยา การละเล่น หมากเสียดพลูยา เป็นเกมการเล่นในหมู่คนหนุ่มสาวที่ไปร่วมงานศพ ซึ่งชาวบ้านทั่วไปในจังหวัดนครพนมนิยมเล่ากันมาแต่ครั้งอดีต แต่ปัจจุบันใกล้จะเลือนหายไปบ้างแล้ว เนื่องจากไม่มีผู้สนใจแล่นเกมประเภทนี้ ทั้ง ๆ ที่เป็นเกมการเล่นที่สนุกสนานไม่มีพิษมีภัย ตรงกันข้ามกลับสร้างให้ผู้เล่นได้ฝึกสมาธิความมั่นแน่วแน่ได้ด้วย จึงเป็นที่น่าเสียดายหากเกมการละเล่นประเภทนี้ได้เลือนหายไปทั้ง ๆ ที่ผู้คิดเกมการเล่นประเภทนี้ได้คิดขึ้นมาจากภูมิปัญญาชาวบ้านโดยแท้ อุปกรณ์การเล่น หมากที่ชาวบ้านใช้กิน เสียดที่ใช้กินกับหมาก พลู ยาสูบ ผู้เล่น ใช้ผู้เล่นตั้งแต่ 2 คนขึ้นไปจะแบ่งเป็นทีมคละชายหญิง หรือแบ่งทีมชาย หญิงก็ได้ วิธีการเล่น ก่อนเล่นต้องเสี่ยงทายกันก่อนว่า ทีมใดหรือใครจะเป็นฝ่ายเล่นก่อนเมื่อได้ผู้เล่นแล้วก็ต้องตกลงเรื่องกติกา ผู้แพ้จะต้องทำอะไรตอบแทนเช่น ฟ้อนรำ กินเหล้า เขกเข่า ตีมือด้วยซีกไม้สีเสียดหรือทำสิ่งต่าง ๆ ตามแต่จะสัญญากัน เริ่มเล่น วางหมาก เสียดพลู ยาสูบไว้ตรงหน้าผู้เล่นแต่ละอย่างวางไม่ห่างหรือใกล้กันจนเกินไป ผู้เล่นกางฝ่ามือและคว่ำฝ่ามือไว้เหนือสิ่งของทั้ง 4 อย่าง ใช้มือส่ายไปมาหรือวนเหนือสิ่งของตลอดเวลา ผู้ที่ไม่ได้เล่นก็จะเป็นผู้พูดว่า หมาก เสียด พลู ยา หมาก เสียด พลู ยา ไปเรื่อย ๆ หรือจะพูดสลับคำเป็นหมากยาเสียดพลู ก็ได้ เพื่อเป็นการก่อกวนสมาธิให้ผู้เล่นที่กำลังใช้มือหมุนวนอยู่เหนือสิ่งของให้เสียสมาธิ เมื่อพูดก่อกวนนานพอสมควรแล้วก็ชี้ชัดลงไปโดยกำหนดสิ่งของเพียงอย่างเดียวโดยเร็วดัง ๆ เช่น ว่า พลู หรือยา หรือหมาก ก็กำหนดได้ผู้เล่นจะต้องใช้ฝ่ามือตะครุบลงไปให้ตรงกับกองสิ่งที่กำหนดทันทีอย่าชักช้า ถ้าตะครุบได้ตรงก็ถือว่าผ่านไม่ถูกลงโทษ แต่ฝ่ายที่พูดจะต้องถูกลงโทษแทนตามที่สัญญา การทำโทษจะทำโทษทันที ถ้าหากสัญญาหรือมีกติกาว่าไม่เล่นเป็นทีมให้เล่นเป็นรายบุคคลก็ผลัดเปลี่ยนกันไป ใครตะครุบไม่ถูกก็ทำโทษเป็นรายคน ใครมีสมาธิดีก็รอดพ้นจากการทำโทษ ประโยชน์หรือข้อคิดที่ได้จากการละเล่น สร้างความสามัคคีในหมู่คณะผู้เล่นสร้างความคุ้นเคยให้เกิดขึ้นในหมู่ผู้เล่นถึงขั้นนำไปสู่ความรักได้ ก่อให้เกิดความสนุกสนาน ลดความโศกเศร้าในงานศพลงได้บ้าง ฝึกให้ผู้เล่นเกิดสมาธิ ไม่ใจอ่อนตามกระแสการก่อกวนจากคนรอบข้าง เป็นการสอนให้ผู้เล่นยอมรับในกติกาและข้อตกลง ซึ่งเป็นวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของไทยเป็นการละเล่นที่ไม่มีการพนันเข้ามาเกี่ยวข้อง หมากเสียดพลูยาจึงเป็นการละเล่นของผู้ใหญ่หรือคนหนุ่มสาวที่น่าจะร่วมอนุรักษ์และสืบทอดไว้ เพราะสังคมในปัจจุบันเปลี่ยนแปลงไปในทางเสื่อมมาก งานศพส่วนใหญ่จะมีเพียงการเล่นไพ่ ไฮโล ซึ่งเป็นการพนันที่นำความหายนะมาสู่ครอบครัวเท่านั้น