สถาปัตยกรรม วัดกลาง

วัดกลาง

                        ที่ตั้ง   วัดกลาง   อำเภอท่าอุเทน   จังหวัดนครพนม

                        ประวัติ   สิมวัดกลางนี้สร้างขึ้นในสมัยพระครูพรหมจรรยาภิรมย์ (เจ้าคณะอำเภอสมัยนั้น)   ราว   พ.ศ. 2430   เศษ   โดยช่างชาวญวนชื่อองแมดซึ่งมาเป็นเขยอยู่อำเภอท่าอุเทนเป็นผู้ออกแบบและทำลวดลายทั้งหมด   เนื่องจากลวดลายหนักไปทางกิเลน   มังกร   และสวัสดิกะออกไปทางแนวจีนชาวบ้านจึงเรียกวัดกลางนี้ว่าวัดเจ๊ก   ส่วนพระประธานทั้ง   3   องค์ภายในสิม หลวงพ่อมหาเสนาเป็นช่างปั้น    ซึ่งนับว่าท่านมีทักษะในทงพุทธศิลป์เป็นอย่างยิ่ง

                        หลักฐาน   สิมก่อด้วยอิฐถือปูน   ขนาด   4   ช่วงเสา   กล้าง   5.46   เมตร   ยาว   10.85   เมตร   โดยแบ่งเป็นมุขหน้า   1   ช่วงเสา   ด้านหน้าหันไปทางทิศตะวันออกสู่แม่น้ำโขง   มีราวบันไดยื่นออกนอกมุขหน้า   ทำบันไดซ้ายขวาแคบแล้วผายออก   เสาสี่เหลี่ยมปั้นหัวเสารับซุ้มโค้งครึ่งกลมแบบยุโรป (ซึ่งช่างญวนได้รับอิทธิพลจากฝรั่งเศสอีกทอดหนึ่ง)   หลังคาจั่วสูงชั้นเดียวลดสองตับมุงกระเบื้องซีเมนต์วิบูลย์   เครื่องบนหลังคาเป็นโครงไม้ทั้งหมด   มีฝ้าเพดารปิดทึบหน้าบันปั้นปูนนูนสูงรูปพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ   เชิงบันไดมีซุ้มพระพุทธรูปประทับนั่ง   2   ซุ้ม   ส่วน   3    ช่วงเสาที่เป็นเนื้อที่ของสิมที่ใช้ทำสังฆกรรมนั้น   2   ช่วงเสาแรกเจาะหน้าต่างทั้ง   2   ด้านใส่ลูกรงไม้ติดตาย   เหนือซุ้มหน้าต่างด้านนอกทำซุ้มโค้งครึ่งวงกลม   ปั้นรูปราหูอมจันทร์อยู่ภายในเนื้อที่ระหว่างวงกบหน้าต่างกับตัวเสา    ช่างแมดปั้นรูปเทวดาคู่กับยักษ์คู่เฝ้าประจำอยู่ข้างหน้าต่างทั้ง   2   ข้าง   ส่วนผนังภายนอกที่เหลือ   ทั้งด้านข้างและด้านสกัดใส่ลวดลายรูปนูนเทพนมนั่งเหนือตัวกิเลนใส่ลายสวัสดิกะ   แบบพุทธศาสนามหายานของจีนบ้าง   จนเต็มพื้นที่ไม่มีช่องว่าเลยแม้แต่นิดเดียว   นับได้ว่าเป็นสิมหลังพิเศษที่ช่างญวนคนนี้ได้แสดงฝีมือ   ฝากเอาไว้ในท้องถิ่นแถบฝั่งขวาของแม่น้ำโขงตราบนานเท่านานจนต้องแยกรูปออกเป็นกรณีพิเศษ   เพราะมีเอกลักษณ์ในทางสถาปัตยกรรมที่ผิดแผกไปจากช่างพื้นบ้าน   บริสุทธิ์ของอีสานโดยสิ้นเชิง

                        หอแจก   หรือศาลาการเปรียญ   เป็นอาคารอีกหลังหนึ่งที่อยู่ติดกับสิม   มีประวัติว่าเดิมสร้างด้วยไม้มุงหญ้า   ต่มาเกิดไฟไหม้จึงได้รื้อสร้างใหม่ราว   พ.ศ. 2457   ซึ่งมุงดินขอ (กระเบื้องดินเผา)   จากราวหน้าบันและเพดานมีภาพแกะสลักไม้เป็นฝีมือของ      หลวงพ่อมหาเสนาและพระครพรหมฯ   เดิมภาย   เดิมภายในหอแจกมีรูปแต้ม   เรื่องการะเกด   และสินไช   ต่อมาภายหลังพระครูอุเทนธรรมพิทักษ์ให้โปกปูนทับหมด   สีที่นำมาใช้เขียนรูปเหล่านั้นใช้ดินขาว   ดินแดง   ดินเหลือง   ได้จากบ้านตาลนำมาผสมแป้งขาวเหนียวดำ   ตำแล้วกรองผสมสีทนทานมาก

                        อายุ   สิมสร้างขึ้นในปี   พ.ศ. 2430   ส่วนหอแจก   สร้างในปี พ.ศ. 2430   ส่วนหอแจก   สร้างในปี   พ.ศ. 2457